Onderzoeksprojecten
Wetenschappelijk onderzoek speelt een belangrijke rol in de diervoedersector. BFA zet daarom haar schouders onder tal van onderzoeksprojecten die verschillende thematieken aanpakken. De sector blijft zo achter de verdere optimalisering van het diervoeder staan, helpt bij de ontwikkeling van nieuwe (voeder)technologieën en denkt mee na over het voeder van de toekomst.
Onderzoeksprojecten varkenssector
KL.KETEN.VAR.footprint: opzet van een gevalideerd en performant carbon footprint systeem voor de Vlaamse varkensbranche met 'Klimrek' als basis voor de primaire productie I Duurtijd: 1/4/2024 - 1/4/2026 I EIP-project
Duurzaamheid in de primaire productie is een belangrijk onderwerp, met de stijgende vraag naar duurzaamheidsscores van voedingsproducten. Klimrek berekent de ecologische voetafdruk voor de zuivel- en varkenssector, maar het verzamelen van kwalitatieve data is tijdrovend. Dit project richt zich op het efficiënt verzamelen en uitwisselen van data tussen ketenpartners, met als doel een robuuste LCA-waarde te creëren van het voeder en het varken. BFA coördineert het project en dient als partner als eerste aanspreekpunt tussen ILVO en de mengvoederfabrikanten.
OPTEVAR: Optimale eiwitvoorziening in varkensvoeders I Duurtijd: 1/5/2024 - 1/5/2027 I Coock+ project
Het verlagen van het eiwitgehalte in veevoeder kan de stikstofuitstoot verminderen, maar kan ook leiden tot aminozuurtekorten en inefficiënt gebruik van stikstof. Dit onderzoek richt zich op optimale aminozuursamenstelling van biggenvoeders, met potentieel voor verdere verlaging van eiwitgehalte bij zware vleesvarkens. Het project beoogt aanbevelingen voor optimale eiwit- en aminozuursamenstelling van vleesvarkensvoeders, aangepast aan varkensbedrijven, en kwantificatie van effecten op stikstofuitstoot en carbon footprint.
DUVAKI: Duurzaamheidsscan als opstap naar een duurzamere varkens- en vleeskippenhouderij I Duurtijd: 1/12/2023 - 1/12/2025
Recent onderzoek richtte zich vaak op slechts één aspect van duurzaamheid, zoals emissiereductie of dierenwelzijn, zonder rekening te houden met andere belangrijke dimensies. Het is essentieel om alle aspecten van duurzaamheid in overweging te nemen bij het nemen van managementbeslissingen op bedrijfsniveau. Een platform dat alle kennis samenbrengt kan helpen bij het maken van doordachte keuzes in het duurzaamheidstraject. Het doel van het LA-traject is om de vleesvarkens- en kippensector te voorzien van een duurzaamheidsscan en bedrijfsspecifieke verbetertrajecten op te zetten, rekening houdend met alle dimensies van duurzaamheid.
DURAZEL I Duurtijd: 1/11/2025 - 31/10/2029
DURAZEL is een innovatief VLAIO-project rond duurzaam voederen van zeugen. Het richt zich op de overgang tussen einddracht en lactatie, met als doel overmatig conditieverlies te vermijden en de vrijwillige voederopname te ondersteunen. Het project onderzoekt zowel aanpassingen in het voederregime tijdens de laatste weken van de dracht (D85–werpen) als meerfasige voederstrategieën in de lactatieperiode. Met deze aanpak wil men de speenleeftijd van biggen verhogen, de productieresultaten verbeteren, en tegelijk het dierenwelzijn en de levensduur van zeugen versterken. Daarnaast zorgt een efficiëntere voedering voor lagere nutriëntenuitstoot, wat bijdraagt aan een kleinere milieu-impact van de varkenshouderij.
Nutriëntenbeer - Eindbeerkeuze en impact op excretie I Duurtijd: 1/3/2025 - 28/2/2027
Het project onderzoekt hoe genetische verschillen bij eindberen de nutriëntenexcretie en efficiëntie beïnvloeden op varkensbedrijven. Op basis van analyses van drijfmest op tien bedrijven wordt nagegaan hoe de berekende mestwaarden (volgens klassieke regressie of AVVT) overeenkomen met de werkelijke samenstelling. In een demonstratieproef worden vleesvarkens van verschillende genetische lijnen geëvalueerd op nutriëntenefficiëntie. Input en output worden nauwkeurig opgevolgd, inclusief wateropname en voederverbruik. Zo wordt het effect van genetica op excretie objectief bepaald. Een tweede fase test de prestaties van nakomelingen van beren met uiteenlopende fokwaarden bij voeders met lager eiwit- en fosforgehalte. Deze aanpak ondersteunt de reductie van stikstofemissies, in lijn met PAS-doelstellingen.
Onderzoeksprojecten rundveesector
VoederPas I Duurtijd: 1/10/2023 - 1/10/2026
De melkveesector werkt aan het verminderen van NH3-uitstoot. Het voeren van laageiwitrantsoenen kan hierbij helpen, maar het borgen van deze maatregel is lastig. In dit project wordt gezocht naar een eenvoudige, goedkope en betrouwbare manier om het Ruw Eiwit-gehalte van een rantsoen te monitoren, zodat laageiwitrantsoenen erkend kunnen worden als PAS-maatregel. Dit is vooral belangrijk voor bedrijven waar andere maatregelen niet haalbaar zijn. BFA maakt deel uit van de begeleidingsgroep.
Kringloopkoe - Optimaliseren van nutriëntenkringlopen door het verbeteren van de eetbare eiwitefficiëntie en de stikstofefficiëntie in de koe I Duurtijd: 1/12/2024 - 1/12/2028
Binnen het project 'Kringloopkoe' zetten Inagro en ILVO in op een efficiëntere en meer circulaire benutting van nutriënten, zowel op het niveau van het voeder als op de koe zelf. Het algemeen doel is om via het optimaliseren van deze nutriëntenkringlopen de eetbare eiwitefficiëntie en de stikstofefficiëntie in de koe te verbeteren. De concrete doelstellingen van het project zijn:
- Het integreren van circulaire, niet humaan eetbare voedermiddelen die als bijproducten (ontstaan tijdens productieprocessen) of reststromen (overschotten uit de voedselketen) worden beschouwd;
- Het optimaliseren van de stikstofkringloop in de koe, vooral wanneer deze wordt gevoederd met een laag eiwit rantsoen;
- De verworven kennis vertalen naar praktijkbedrijven door middel van implementatietrajecten en door bestaande praktijktools verder uit te breiden en de implementeren in de praktijk.
Onderzoeksprojecten pluimveesector
Optipluim | Duurtijd: 31/1/2020 - 30/7/2026
In het VLAIO-traject OPTIPLUIM wordt onderzoek gedaan naar optimale teelt van eiwithoudende gewassen voor pluimveevoeding binnen het Actieplan Alternatieve Eiwitbronnen. Het onderzoek richt zich op vlinderbloemigen in mengteelt met granen en optimalisatie van verwerkingstechnieken om antinutritionele factoren te reduceren. Precisievoeding wordt toegepast om prestaties, darmgezondheid en welzijn van pluimvee te verbeteren. De economische en milieu-impact van alternatieve eiwitstrategieën wordt berekend via levenscyclusanalyses. Verschillende werkpakketten omvatten verfijning van teelttechnieken, verwerkingstechnieken, eiwitverteerbaarheid, implementatie van concepten op praktijkbedrijven en kennisdisseminatie.
Athletic Chicks: Gezondheid -en welzijnseffecten van vroege voeding voor vleeskuikens I Duurtijd: 1/9/2022 - 1/9/2026
Een goede gezondheid en welzijn zijn cruciaal voor de weerbaarheid van vleeskuikens, vooral in de eerste levensdagen waar belangrijke fysiologische ontwikkelingen plaatsvinden. Het optimaliseren van de voedingsstrategie van jonge kuikens kan de gezondheid en welzijn verbeteren en het antibioticumgebruik verminderen. Nieuwere productiesystemen proberen in te spelen op de voedingsbehoeften van de kuikens. Ondanks de behoefte aan geoptimaliseerde voedingsprotocollen is de kennis over de effecten van vroege voeding echter nog ontoereikend. Het doel van dit project is wetenschappelijk gevalideerde protocollen te ontwikkelen voor een optimale implementatie van vroege voeding in de vleeskuikensector. BFA maakt deel uit van de gebruikersgroep.
Ewakuik: Energiebehoeftenormen voor pluimvee: optimalisatie I Duurtijd: 1/5/2024 - 1/5/2027 | Coock+ project
Dieren van nu hebben een heel andere genetica dan deze uit de jaren ’80. Niet alleen de productiviteit (groei, percentage borstfilet, voederconversie, legpersistentie) is sterk toegenomen, er werden ook meer robuuste lijnen ontwikkeld (trager groeiende vleeskuikens). Via selectie speelt men in op de maatschappelijke voorkeuren (dierenwelzijn, klimaat) waardoor de diversiteit binnen de rassen sterk toegenomen is. Bijkomende vragen zijn in welke mate de energiebehoeftenormen aangepast moeten worden en of er een onderscheid moet gemaakt worden tussen witte en bruine leghennen of snel – en trager groeiende vleeskuikens.
Naast de genetica evolueerde de laatste decennia ook de huisvesting en de methodiek van opkweken, met daarbij een toenemend belang van dierenwelzijn. Hierdoor krijgen de dieren vaak meer bewegingsvrijheid (lagere bezettingsgraad, niet-kooihuisvesting,…) en krijgen ze ook frequent toegang tot een meer natuurlijke buitenomgeving (vrije uitloop). Het project richt zich op het optimaliseren van energiebehoeftenormen voor pluimvee, gezien de veranderingen in genetica, huisvesting en productiemethoden in de huidige pluimveesector. Dit wordt onderzocht door literatuuronderzoek en dierproeven, met als doel kennis te verspreiden en te implementeren binnen de diervoedersector.
Pathogenese en preventie van kreupelheid bij vleeskippen, veroorzaakt door Enterococcus cecorum I Duurtijd: 1/9/2025 - 31/0/2029 I UGent met VLAIO support
Het project speelt in op een groeiend probleem binnen de vleeskippensector: de bacteriële chondronecrose met osteomyelitis (BCO), voornamelijk veroorzaakt door Enterococcus cecorum. Deze aandoening leidt tot ernstige gevolgen voor het dierenwelzijn, verhoogde morbiditeit en mortaliteit, aanzienlijke economische verliezen en afkeuringen in het slachthuis. Vandaag wordt dit probleem grotendeels onder controle gehouden door antibiotica. Het doel van het project is de ontwikkeling van niet-antibiotische, preventieve oplossingen. Binnen het project zal men de prevalentie en bronnen van E. cecorum in kaart brengen, risicofactoren analyseren en de pathogenese en virulentiefactoren van de bacterie onderzoeken. Daarnaast worden alternatieve strategieën getest, zoals management- en hygiëneprotocollen, voederwijzigingen, traaggroeiende rassen, early feeding en on-farm hatching. Dit moet leiden tot concrete preventieprotocollen die bijdragen aan minder antibioticagebruik, beter dierenwelzijn en een meer duurzame vleeskippenproductie.
Onderzoeksprojecten met een brede scope
CIRCFEED: Implementatie van circulaire grondstoffen in diervoeding voor varkens, pluimvee en rundvee I Duurtijd: 1/5/2024 - 1/5/2027 I Coock+ project
De ecologische voetafdruk van dierlijke producten komt deels uit de voeders die ze consumeren. Diervoeders bevatten een substantieel aandeel aan eiwitrijke grondstoffen met een grote voetafdruk (bijv. soja), en een groot aandeel graanproducten die ook door de mens consumeerbaar zijn. Dit zorgt voor een competitie tussen feed en food. Om de veehouderij te verduurzamen is het belangrijk om bij de productie van diervoeders maximaal gebruik te maken van niet-humaan consumeerbare producten (bijv. graslandproducten, dierlijke afvalstromen), alternatieve eiwitbronnen (bijv. algen, insecten) en restproducten uit andere industrieën of landbouwtakken. De diervoedersector speelt een belangrijke rol bij de opwaardering van deze grondstoffen tot waardevolle diervoeders. Er zijn echter voorwaarden verbonden aan het gebruik van alternatieve grondstoffen, zoals samenstelling, nutritionele waarde en kostenefficiëntie.
Het doel van dit project is de kwaliteitsanalyse van beschikbare circulaire voedermiddelen en reststromen, alsook de implementatie van deze ingrediënten in diervoeders voor varkens, pluimvee en rundvee. Implementatie zal vooral door mengvoederbedrijven gebeuren, maar ook veehouders en nutritionisten hebben belang bij de projectresultaten. Dit heeft immers een impact op de verdere verduurzaming van de dierlijke productie op vlak van klimaat, economie en maatschappij.
RAMBO: Reductie van AMmoniak via Brongerichte en flankerende Oplossingen | Duurtijd: 1/11/2023 - 1/11/2026
In het RAMBO project zoeken 7 partners naar oplossingen voor ammoniakreductie bij veehouders met traditionele, of niet-ammoniakemissie-arme stallen. Bepaalde technieken kunnen interessant zijn om toe te passen in ammoniakemissie-arme stallen. Daarnaast helpen ze bij het implementeren van maatregelen die de overheid oplegt aan veehouders. De partners richten zich op het onderzoeken en demonstreren van maatregelen en technieken voor bestaande varkens- en pluimveestallen in de grensregio Vlaanderen-Nederland. Hierbij wordt gekeken naar verbeteringen op het vlak van voeding, huisvesting, stalklimaat, management en andere emissies zoals geur en methaan. De komende 3 jaar plannen ze op verschillende locaties tests en demonstraties van diverse verbeteringstechnieken. Enkele voorbeelden hiervan zijn het verlagen van de elektrolytenbalans bij vleesvarkens, betaalbare meetstrategieën voor continue luchtemissiemonitoring op bedrijven, dagontmesting bij vleesvarkens, zeugen en biggen in vrijloopkraamhokken, en het gebruik van klei- en gesteentemineralen bij pluimvee. BFA maakt deel uit van de klankbordgroep en geeft samen met haar leden advies over voedereigenschappen.
Bowie: Verzoenen van biologische praktijkvoering en welzijnsverhogende praktijken met emissieregelgeving bij varkens en pluimvee I Duurtijd: 1/1/2025 - 31/12/2028
De Vlaamse veehouderij staat onder druk door strengere milieuregels en maatschappelijke verwachtingen. Vooral varkens- en pluimveebedrijven zonder ammoniakemissiearme stallen worden geconfronteerd met uitdagingen. Dit project, in samenwerking met ILVO, Bioforum, Proefbedrijf Pluimveehouderij en Boerenbond Projecten, onderzoekt de ammoniakemissie van (bio)bedrijven met buitenloop en welzijnsverhogende praktijken. Op basis van deze inzichten worden breed toepasbare oplossingen met een hoog reductiepotentieel ontwikkeld voor zowel biologische als gangbare bedrijven.
SuproSea: Sustainable Proteins from Seaweed | Duurtijd: 1/10/2024 - 1/10/2028
Binnen de Vlaamse Eiwitstrategie wordt gezocht naar alternatieve eiwitbronnen, rekening houdend met de beperkte beschikbaarheid van landbouwgrond in Vlaanderen. Zeewier (groen, bruin, rood) biedt economische en ecologische voordelen voor eiwitproductie en andere hoogwaardige componenten zoals pigmenten en vitaminen die gebruikt kunnen worden voor de (dierlijke) voedingsindustrie.
Het project optimaliseert kweekomstandigheden van Vlaams zeewier om kwaliteit en kwantiteit van extracties te verbeteren. Resterende biomassa wordt benut via fermentatie tot microbiële eiwitten, energie of meststof. Het zero-waste concept staat centraal. Levenscyclusanalyses worden gecombineerd met biodiversiteits- en marktanalyse om duurzame zeewiermodellen te ontwikkelen. Vergelijking met terrestrische eiwitbronnen (zoals soja) stuurt toekomstige investeringen in Vlaamse zeewier bioraffinaderijen.
Het uiteindelijke doel is om verdere industriële investeringen te sturen in de richting van de meest veelbelovende zeewier bioraffinaderij voor Vlaanderen en de Noordzee, en om een belangrijke rol te spelen in het voldoen aan de toekomstige behoefte aan duurzame eiwitbronnen.
Valorisatie van restromen uit de Agro-Food industrie via fermentatie: een exploratief onderzoek I Duurtijd: 1/9/2024 - 1/9/2026
Dit project onderzoekt hoe reststromen uit de agro-voedingsindustrie, zoals groente-, fruit- en zuivelresten, via fermentatie omgezet kunnen worden in waardevolle proteïnen. UCLL Hogeschool gebruikt micro-organismen om ‘single cell proteins’ (SCP) te produceren, met als doel duurzamere en economisch rendabele toepassingen. Een matrix koppelt reststromen aan eindproducten, en labo-experimenten leiden tot prototypes. Bedrijven en partners helpen deze verder te ontwikkelen voor praktische toepassingen in diervoeders en voeding.